Amerikan Hamam Böceği

Amerikan hamam böceği ( Periplaneta americana ) hamamböceği  türleri arasında en büyük boyutlara sahip türdür. ABD’de bazı bölgelerde halk dilinde waterbug denilmektedir. Türkçede su böceği anlamına gelsede su içinde yaşamaz. Halk dilindeki diğer isimleri Gemi hahamböceği ve kakalak da denmektedir. Amerikada florida ağaç hamamböceği ile karıştırılmaktadır.

Adlarına rağmen, Amerikan hamamböceği Afrika ve Orta Doğu’ya özgüdür. Atlantik köle ticareti de dahil olmak üzere köle ticaretlerinin bir sonucu olarak MS 17. yüzyıldan itibaren Amerika’da gözükmüşlerdir.

Dağılım

Adına rağmen, Periplaneta türlerinin hiçbiri Amerika’ya özgü değildir; P. americana, 1625 yıllarında Afrika’dan şimdiki Amerika Birleşik Devletleri’ne taşınarak geldi. Normalde amerikan hamam böceği tropik bölgelerde olan bir türdür ama global dünyada tüm Dünya’ya yayılmıştır.

Amerikan Hamam Böceği Biyolojisi

Amerikan Hamam Böceği Özellikleri

Tüm yaygın hamamböceği türleri arasında, Amerikan hamamböceği en büyük vücut boyutuna sahiptir; Yaklaşık 700 günlük uzun bir yaşam döngüsüne sahiptir.

Ortalama 4 cm (1,6 inç) uzunluğa sahiptir ve yaklaşık 7 mm (0,28 inç) boyundadır. Kırmızımsı kahverengidirler ve başın arkasındaki vücut bölgesi olan pronotumda sarımsı bir kenar boşluğu vardır. Olgunlaşmamış hamamböcekleri, kanatsız olmaları dışında yetişkinlere benzer. Görünümleri Alman Hamam Böceklerine benzer.

Amerikan hamam böceğinin vücudu üç bölümden oluşur; vücut basık, genişçe ve ovaldir, başını örten kalkan benzeri bir pronotum vardır. Pronotum, belirli böceklerin göğüs kafesinin sırt yüzeyinin tamamını veya bir kısmını kaplayan plaka benzeri bir yapıdır. Ayrıca çiğneme ağız parçalarına, uzun, parçalı antenlere ve hassas arka kanatlara sahip kösele ön kanatlara sahiptirler. Hamamböceğinin üçüncü bölümü karındır.

Amerikan hamam böceği hızlı hareket edebilir, bir tehdit algılandığında hızlıca gözden kaçabilir, oldukça büyük boyutuna rağmen küçük çatlaklara ve kapı altlarına sığabilir. En hızlı koşan böceklerden biri olarak kabul edilir.

Bir deneyde, bir P. americana, saniyede yaklaşık 50 vücut uzunluğu olan 5,4 km/sa (3,4 mil/sa) rekor bir hızla hareket ettiği görülmüştür; bu, 330 km/sa (210 mil/sa) hızla koşan bir insanla karşılaştırılabilir.

Her biri 3500’den fazla ayrı merceğe sahip bir çift büyük bileşik göze sahiptir. Işıktan kaçınan çok aktif bir gece böceğidir. Amerikan  hamam böceği yavruları kaybettikleri uzuvlarını yenileyebilirler.

Morfoloji

Amerikan hamam böceği, baş, gövde ve karın gibi vücut bölümlerini taşıyan karakteristik bir böcek morfolojisi gösterir. Gövde veya göğüs, protoraks, mesotoraks ve metatoraks olarak bölünebilir. Her torasik segment, bir çift yürüyen uzantıya yol açar (imleç bacakları olarak bilinir). Organizma iki çift kanat taşır. Tegmina olarak bilinen ön kanatlar mezotorakstan kaynaklanır ve koyu renkli ve opaktır. Arka kanatlar metatorakstan çıkar ve uçuşta kullanılır ancak amerikan hamamböcekleri nadiren uçarlar. Karın, her biri dorsal tergitler, ventral sternitler ve lateral plöritler dahil olmak üzere sklerit adı verilen dış iskelet plakaları ile çevrili 10 parçaya bölünebilir.

Yaşam Döngüsü

Amerikan hamamböceklerinin üç gelişim aşaması vardır: Yumurta, yavru ve yetişkin. Dişiler, karın ucundan çıkıntı yapan bir yumurta kabuğu ( ootheca ) üretirler. Ortalama olarak, dişiler yaşam boyunca 9-10 kese üretirler. Yaklaşık iki gün sonra, yumurta keseleri güvenli bir yerde bir yüzeye yerleştirilir. Yumurta keseleri yaklaşık 0,9 cm (0,35 inç) uzunluğunda, kahverengi ve kese şeklindedir. Olgunlaşmamış hamamböcekleri yumurtadan 6-8 haftada çıkar ve olgunlaşması için 6-12 ay gerekir. Yumurtadan çıktıktan sonra, yavrular beslenir ve bir dizi gelişim geçirirler. Yetişkin hamamböcekleri, 1-2 yıla kadar yaşayabilir. Amerikan hamamböceği üreme döngüsü 600 güne kadar sürebilir.

Genetik

Amerikan hamamböceği genomu, Locusta migratoria’dan sonra kayıtlara geçen en büyük ikinci böcek genomudur. Genomunun yaklaşık %60’ı tekrar eden elementlerden oluşur. Genomun yaklaşık %90’ı Blattodea’nın diğer üyelerinde bulunabilir. Genom , 522 tat reseptörü ve 154 koku alma reseptörü dahil olmak üzere çok sayıda kemoreseptör ailesini kodlar. 522 tat alıcısı, genomlarının dizilendiği böcekler arasında bulunan en büyük sayıyı oluşturur. Tat reseptörlerinin yaklaşık 329’u acı tat algısında yer alır. Detoksifikasyon, bağışıklık sistemi, büyüme ve üreme ile ilgili genişletilmiş gen gruplarıyla birlikte bu özelliklerin, hamamböceğinin insan yaşam alanlarına uyum sağlama yeteneğinin arkasındaki nedenlerin bir parçası olduğuna inanılıyor.

Beslenme

Amerikan hamamböcekleri, peynir, bira, çay, deri, unlu mamüller, kitap ciltlerindeki nişasta, el yazmaları, yapıştırıcı, saç, kuru deri parçaları, ölü hayvanlar, bitki materyalleri, kirli giysiler ve parlak gibi maddeleri yiyen her yerde yaşayan ve fırsatçı böceklerdir. Özellikle fermente gıdaları severler. Ayrıca kendi veya diğer türlerin ölü veya yaralı hamamböcekleriyle beslendikleri gözlemlenmiştir.

Amerikan hamam böceği uçar mı ?

Olgunlaşmamış yavru aşamasında, Amerikan hamam böcekleri kanatsızdır ve uçamazlar. Yetişkinlerin kanatları vardır ve kısa mesafelerde uçabilirler. Ağaç gibi yüksek bir yerden başlarlarsa, bir miktar süzülebilirler. Ancak bunu yapabilmelerine rağmen, amerikan hamamböcekleri uçmayı çok kullanmaz. Çok hızlı koşabilirler ve korktuklarında bu böcekler daha çok yaya olarak kaçarlar.

Habitat

Amerikan hamam böcekleri genellikle nemli bölgelerde yaşarlar ancak suya erişimleri varsa kuru alanlarda da yaşayabilirler. 29 °C (84  °F ) civarında yüksek sıcaklıkları tercih ederler  ve düşük sıcaklıklara sevmezler. Bu hamamböcekleri, bodrum katlarda, sürünme alanlarında, sundurmaların, temellerin ve binaların bitişiğindeki yürüyüş yollarının çatlak ve yarıklarında yaygındır. Tropiklerin dışındaki yerleşim bölgelerinde, bu hamamböcekleri bodrumlarda ve kanalizasyonlarda yaşar ve sıcak havalarda dışarıdaki avlulara çıkabilirler.

Amerikan Hamam Böceği İnsanlarla İlişki

İnsanlar İçin Riskleri

Amerikan hamamböceklerinin ürettiği kokulu salgılar, yiyeceklerin tadını değiştirebilir. Ayrıca, hamamböceği popülasyonu fazlaysa, bu kokulu salgı çok güçlü olabilir. Hamamböcekleri, Salmonella gibi hastalığa neden olan bakterileri bacaklarına alabilir ve daha sonra bunları yiyeceklerin üzerine bırakabilir. Yiyeceklerin üzerinde yürürlerse gıda zehirlenmesine veya enfeksiyona neden olabilir. Hamamböceği dışkısı ve vücut parçaları içeren ev tozu, bazı kişilerde alerjik reaksiyonları ve astımı tetikleyebilir.

Yaşam alanlarından toplanan amerikan hamam böceklerinde 22 patojenik bakteri, virüs, mantar ve protozoan türü ile beş tür helmint solucanı tespit edilmiştir.

Zararlı Olarak Kontrol Edilmeleri

Soğuk iklimlerde, hamamböcekleri daha sıcak ortamlar ve yiyecek arayarak iç mekanlarda yerleşebilir. Hamamböcekleri evlere kanalizasyon bağlantılarından, kapı altlarından veya sıhhi tesisat, hava kanalları veya temeldeki diğer açıklıklardan girebilir. Hamamböceği popülasyonları, böcek öldürücülerin kullanılmasıyla kontrol edilebilir . Hamamböceklerinin girebileceği çatlak veya yarıkların kapatılması ve meydana gelen dökülmelerin veya pisliklerin temizlenmesi faydalıdır. Hamamböceği istilasını önlemenin bir başka yolu, içeri getirilen herhangi bir malzemeyi iyice kontrol etmektir. Hamamböcekleri ve yumurta kılıfları mobilyaların içine veya üzerine, kutulara, valizlere, market poşetlerine vb. gizlenebilir.

Geleneksel Çin Tıbbında Hamamböceği Kullanımı

Amerikan hamam böceği, Materia Medica Özeti ve Shennong Ben Cao Jing’deki kullanımına atıfta bulunularak, geleneksel Çin tıbbında bir bileşen olarak kullanılmıştır . Çin’de, Amerikan hamamböceğinin etanol özütü, kang fu xin ye , yara iyileşmesi ve doku onarımı için etanaollu bileşimi bir ilaç olarak kullanılır.

Bazı bölgelerde çin tıbbında kullanım nedenlerinden dolayı ve bir besin olarak değerlendirilmelerinden dolayı hamam böceği yetiştiriciliği  yapılmaktadır.

Amerikan Hamam Böceği Mücadelesinde İlaçlama

İstanbul’un özellikle eski semtlerinde yaygın olarak kanalizasyonlarda görülmektedir. Kanalizasyonlarda olduklarındna odlayı semtin bir çok bölgesine yayılabilirler. Çalışkan Group ilaçlama olarak İstanbul’un bir çok semtinde amerikan hamam böceği ilaçlama uygulamasında bulunduk.

Amerikan hamam böceği uygulaması yaşadıkları alanlar dolayısı ile zor bir uygulamadır. Özellikle kanalizasyonlardan gelen noktalarda ciddi ilaçlama yapılması gerekmektedir. Özellikle kadıköy bölgesinde tüm kanalizasyon sistemlerinde mevcuttur. Popülasyonları artınca binalara ve yaşam alanlarına doğru hareket etmektedirler.

İlaçlama firması olarak sorunu yerinde görerek en iyi çözümü sunmaya çalışırız. Gerekirse kanalizasyon bölgelerin müdahele ederek sorunu en az düzeye çekmeye çalışırız. Rutin düzenli olarak ilaçlama uygulaması almakta fayda vardır. Bir kez ilaçlama geçici olarak sorunu ortadan kaldırır, bir süre sonra tekrardan sorun başlar.

Amerikan hamam böceği uygulamasının detaylarını buradaki linkten öğrenebilirsiniz. https://www.caliskanilaclama.com/bocek-turleri/amerikan-hamam-bocegi-ilaclama/

Kaynakça

Wikipedia contributors. (2021, October 11). American cockroach. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 08:55, November 24, 2021, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=American_cockroach&oldid=1049318857